Kurkuma jest bardzo popularna w kuchni Azji i Bliskiego Wschodu, chociaż coraz częściej można spotkać ją w innych kuchniach świata. Ceniona jest głównie ze względu na swoje właściwości przyprawowe, ale także lecznicze. Roślina ta często nazywana jest szafranem indyjskim, ostryżem Zohary lub ostryżem indyjskim.
Właściwa nazwa kurkumy to Curcuma longa – Ostryż długi. Jest to gatunek byliny należący do rodziny strelicjowatych. W naturze dzika kurkuma występuje na terenach Indii. Obecnie, ze względu na swoje właściwości i popyt na ten produkt, uprawiana jest także w krajach o klimacie tropikalnym. Zarówno w gastronomii jak i medycynie wykorzystywane są jej kłącza. Mają one wyjątkowy, intensywny żółty kolor oraz charakterystyczny, niespotykany w kuchni polskiej smak.
W kuchni kurkuma jest podstawowym składnikiem mieszanki curry. Przyprawa ta jest szczególnie popularna w kuchni indyjskiej. Warto stosować ją do dań wysokobiałkowych, gdyż kurkuma ma właściwości stymulujące trawienie białek. W kuchni Azji i Bliskiego Wschodu przyprawa ta stosowana jest od tysięcy lat. Stanowi idealny dodatek smakowy do potraw z warzyw strączkowych, do potraw mięsnych i innych. Dzięki intensywnej barwie kurkuma wykorzystywana jest do barwienia ciast i makaronów. Barwi potrawy na żółto-pomarańczowo (podobnie jak szafran).
Jednak kulinarne właściwości kurkumy to nie wszystko. Roślina ta od wieków stosowana była w medycynie ajurwedyjskiej oraz chińskiej. Jej główny składnik – kurkumina – ma działanie cytotoksyczne. Jest również jednym z najmocniejszych przeciwutleniaczy. Wykazuje działanie przeciwzapalne, oczyszczające, przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe. Według najnowszych badań kurkumina niszczy także komórki nowotworowe, nawet te, które nie reagowały na chemioterapię.
Kurkuma dzięki zawartości kurkuminy, pomaga również w dolegliwościach żołądkowych, wspomaga pracę wątroby i układu pokarmowego, a także zapobiega tworzeniu się toksyn. Warto wspomnieć również o odchudzającym działaniu tej rośliny. Zawarte w niej składniki zapobiegają odkładaniu się tkanki tłuszczowej i pobudzają metabolizm.
Niestety, kurkumina nie jest zbyt dobrze wchłaniana przez organizm. By zwiększyć jej przyswajanie nawet o 2000% należy mieszać kurkumę z pieprzem lub papryką. Dobrze jest także łączyć ją z oliwą z oliwek.